Πολλές φορές οι αναγνώσεις σημαντικών έργων της λογοτεχνίας, έργων που θα χαρακτηριστούν κλασικά, πραγματοποιούνται κατά τους θερινούς μήνες της ραστώνης και της ηρεμίας.

Αυτό συνέβη τόσο με το παρόν μυθιστόρημα, όσο και με το Confiteor του Jaume Cabré, που άθελά τους δημιούργησαν τον τέλειο λογοτεχνικό κύκλο: το ένα «άνοιξε» και το άλλο «έκλεισε» τις καλοκαιρινές μου διακοπές. Και νιώθω πολύ τυχερή γι’ αυτό.

Ο ταξιδιώτης του αιώνα είναι ένα πυκνογραμμένο μυθιστόρημα του Πνεύματος και των Ιδεών όχι μόνο του 19^ου (σκηνικό εξέλιξης της ιστορίας μας) όσο και του 21^ου αιώνα. Σύμφωνα με τον συγγραφέα το βιβλίο είναι μια μεταφραστική μηχανή ανάμεσα στον 19^ο αιώνα στον 21^ο.

Βρισκόμαστε στην Ευρώπη μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους, όταν η Ιερή Συμμαχία έχει επιβάλλει την αυστηρότητα  και τον συντηρητισμό, τόσο σε πολιτικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Η πόλη που τοποθετεί ο συγγραφέας τον ήρωά μας, Χανς, και την ιστορία του ονομάζεται Βάντερνμπουργκ (λογοπαίγνιο με το γερμανικό ρήμα wandern=περιπλανιέμαι) που βρίσκεται κάπου μεταξύ Σαξωνίας και Πρωσίας. Της έδωσα γερμανικό όνομα διότι η Γερμανία μάς έχει δώσει τα καλύτερα και τα χειρότερα πράγματα στην Ευρώπη. Η πόλη είναι μια μικρογραφία της Ευρώπης, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Neuman.

Ο Χανς, ένας πρώιμος flâneur, είναι μεταφραστής και βρίσκεται «εγκλωβισμένος» στην παραπάνω πόλη καθώς αυθυποβάλλεται από την ίδια την μυστηριακή ατμόσφαιρα που επικρατεί εκεί. Μετά από ένα λαβυρινθώδες 90σέλιδο ο συγγραφέας επιτέλους ξεδιπλώνει την τέχνη του και μας βυθίζει στη μαγεία της λογοτεχνίας του. Μέσα από το φιλολογικό σαλόνι που θα συμμετέχει ο ήρωας περνά από μπροστά μας όλο το πνευματικό ολόγραμμα της Βόρειας Ευρώπης του αιώνα (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία): η φιλοσοφία, η θρησκεία, η λογοτεχνία και η ποίηση, το θέατρο και η μουσική, η ζωγραφική και η πολιτική παρουσιάζονται και αναλύονται εις βάθος από τους ήρωές μας. Ταυτόχρονα συναντούμε θέσεις και απόψεις μεγάλων διανοητών όπως του Γκαίτε, του Νοβάλις, του Σλέγκελ και άλλων πολλών.

Μαζί με όλα τα παραπάνω τίθεται και το ζήτημα της μετάφρασης. Άλλωστε αυτό είναι και το επάγγελμα του ήρωα. Παρατηρούμε τις μεθόδους και τη διαδικασία που ακολουθείται για να αποδοθεί σωστά το βάθος και η ερμηνεία του αρχικού κειμένου. Η γλώσσα αποτελεί για τον Neuman τη σταθερή βάση που μπορεί κανείς να χτίσει τις εμπειρίες του. Δεν νομίζω πως είναι οι χώρες που μας καθοδηγούν, νομίζω πως μετακινούμαστε εξαιτίας των ανθρώπων, και αυτοί μπορεί να προέρχονται από οποιοδήποτε μέρος. Μετακινούμαστε στο χώρο εξαιτίας των γλωσσών που μαθαίνουμε, ή εξαιτίας των αναμνήσεων, αναφέρει ενδεικτικά ο ήρωας. Το μυθιστόρημα αναφέρεται στη μεγάλη σημασία που επιτελεί η μετάφραση στη διακίνηση και προώθηση των Ιδεών και των Γραμμάτων, διαχρονικά.

Η Ιστορία, η αξία και τα μηνύματά της διαπνέει ολόκληρο το έργο. Ο συγγραφέας, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε μια συνέντευξή του, μέσω των 711 σελίδων μυθιστόρημά του προσπαθεί να δει την ευρωπαϊκή διαδικασία ιστορικά και όχι μόνο σε ό,τι αφορά την επικαιρότητα. Το βιβλίο θεωρήθηκε «προφητικό», καθώς κυκλοφόρησε μόλις το 2012 και η ευρωπαϊκή κρίση, για την οποία γίνονται πολλές αναφορές μέσα από τις συζητήσεις των ηρώων, δεν έχει τελειώσει ακόμη.

Αλλά τι θα ήταν ένα μυθιστόρημα που αναγάγει την αξία των Ιδεών σε πνευματικό έρωτα, αν δεν προκαλούσε και έναν κυριολεκτικό; Ο συγγραφέας αγαπάει τις γυναίκες και στο παρόν έργο του στηρίζει έναν πρώιμο φεμινισμό της εποχής μέσω της ηρωίδας του. Η Ζοφί γίνεται ένα σύμβολο, όπως οι ηρωίδες του Αριστοφάνη και του Αλμοδόβαρ, που θα ταυτιστούν μαζί της πολλές γυναίκες στο μέλλον. Οι κοινωνικοί περιορισμοί της εποχής δεν την εμποδίζουν να ζει έναν παράνομο & τρελό έρωτα με τον Χανς, να αδιαφορεί για τον αρραβωνιαστικό της και κυρίως να εκφράζει με σθένος την πολιτική της θέση! Το μυθιστόρημα, και πάλι διαχρονικά, θέτει πολλά γυναικεία ζητήματα και ταμπού.

Το κύριο έργο χωρίζεται σε 4 κεφάλαια, όπως και οι εποχές ενός χρόνου. Παρατηρούμε τους ήρωες και τις αντιδράσεις τους μέσα από τις αλλαγές του καιρού. Το καλοκαίρι λόγου χάρη κορυφώνεται ο έρωτας των ηρώων, από την άλλη ο χειμώνας προμηνύει τον χωρισμό τους. Το 5^ο κεφάλαιο, ως επίλογος, χαρακτηρίζεται από τη νέα αρχή που κάνουν όλοι οι ήρωες. Θα μείνουν πίσω στα παλιά, αυτά που απαιτεί η εποχή, ή θα προχωρήσουν;

Ξεχωριστή μνεία οφείλει να γίνει στην εξαιρετική μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, που μας μετέφερε με γλωσσική μαεστρία στον κόσμο του Neuman. Ταυτόχρονα, οφείλει να αναφερθεί και η συνδρομή των παρακάτω ομοτέχνων του, για την εξίσου εξαιρετική μετάφραση των λογοτεχνικών παραθεμάτων που παρουσιάζονται στο έργο: Αλέξανδρος Ισαρης, Βασίλης Αμανατίδης, Γιάννης Δούκας, Χάρης Βλαβιανός, Λίζυ Τσιριμώκου, Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου, Βασίλης Τσαλής, Βασίλης Λαλιώτης, Ελένη Χαρατσή, Δημήτρης Καλοκύρης, Μαρία Τοπάλη, Αθηνά Ψυλλιά, Λένα Καλλέργη, Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, Κρίτων Ηλιόπουλος, Γιώργος Κεντρωτής.

Σύμφωνα με τον Ρομπέρτο Μπολάνιο η λογοτεχνία του 21ου αιώνα θα ανήκει στο Νέουμαν και σε μερικούς άλλους εξ αίματος αδελφούς του και όχι αδίκως. Μπορεί η συγγραφή του Ταξιδιώτη του αιώνα να πήρε στον Neuman περίπου πέντε, εφιαλτικά όπως αναφέρει, χρόνια μέχρι την ολοκλήρωσή του, αλλά μας αποζημίωσε με ένα μυθιστόρημα  Ύμνο για την αγάπη του πνευματικού κόσμου.

Από τις εκδόσεις  Opera κυκλοφορούν και άλλα δύο έργα του Neuman: «Βαρβαρισμοί» (2015) & «Κατά μόνας» (2014).

[Η αρχική παρουσίαση της κριτικής έγινε στο site » Dreamers & Co» στις 07/10/2016]