Πολλές φορές ενώ κάνεις σχέδια, δεν τα τηρείς. Και αυτό όχι γιατί δεν θέλεις να είσαι συνεπής, αλλά γιατί προκύπτουν άλλα, και έτσι στο τέλος ακολουθείς διαφορετική πορεία. Αυτό συνέβη και με το παρόν blog-post. Όλο ξεκινούσα να το γράψω και όλο το ανέβαλα. Τελικά, ένα μήνα μετά τα τελευταία Ξεφυλλίσματα επιστρέφω με το Νο8.

Ομολογουμένως μετά από δύο μήνες, περίπου, καραντίνας τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα, γιατί ενώ προσπαθούσα να βάλω ένα πρόγραμμα στην καθημερινότητα μου, δεν το τηρούσα ή το άλλαζα. Έτσι, δεν είδα κάποιες ταινίες που ήθελα & δεν διάβασα όσα βιβλία θα ήθελα. Σε όλα τα παραπάνω, από πολύ νωρίς, αφαιρέθηκε η λέξη «πρέπει». Διαβάζεις όσο και ό,τι θέλεις, όποτε το θέλεις. Μπορείς να ξαναδείς αγαπημένες ταινίες και να αφήσεις άλλες από την wish list  σου για κάποια άλλη στιγμή. Η καραντίνα μας έδειξε ότι πρέπει να φροντίσουμε τον εαυτό μας, με πράγματα που μας κάνουν να αισθανόμαστε όμορφα και οικεία. Και αυτό έκανα, καθώς ήταν μια καλή ευκαιρία μετά από έναν απαιτητικό χειμώνα.

Έτσι, αναγνωστικά από λογοτεχνικής πλευράς ολοκλήρωσα μόνο τη Μορφή των Λειψάνων του Βάσκες. Ήταν ένα μαγικό βιβλίο, από κάθε πλευρά! Η γραφή του μου είναι οικεία από παλιά, αλλά αυτή τη φορά με εντυπωσίασε για το πώς κατάφερε να γράψει σε μορφή δημοσιογραφικού ρεπορτάζ ένα βιβλίο 650 σελίδων. Η υπόθεση ήταν εξίσου ιδιαίτερη, καθώς μας ταξίδεψε στο ιστορικό παρελθόν της Κολομβίας. Αν στο μυαλό μας έχουμε συνδέσει αυτή τη χώρα μόνο με τα καρτέλ ναρκωτικών του Εσκομπάρ, τότε κάνουμε ένα μεγάλο λάθος, καθώς αξίζει να μάθουμε περισσότερα. Άλλωστε αυτή είναι η μαγεία της λογοτεχνίας αυτού του είδους. Δηλαδή ο Βάσκες χρησιμοποιεί τη μυθοπλασία για να μας γνωρίσει γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα του ήδη από τα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μπορεί σε κάποια σημεία να (υπερ)τόνιζε τα στοιχεία ή τα σημάδια συνομωσιολογίας, όμως αμέσως μετά σε κέρδιζε με την πένα του και την εξέλιξη της πλοκής του. Το παρόν βιβλίο αναδεικνύει τη δύναμη της Λογοτεχνίας να μεταφέρει μηνύματα από άλλες κουλτούρες και πιστεύω στη δική σου. Η αριστοτεχνική μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη απέδωσε μοναδικά το ύφος του συγγραφέα για μια ακόμη φορά. Ήταν ένα βιβλίο που είχα στην TBR (to be read) λίστα μου από τη στιγμή που κυκλοφόρησε στα ελληνικά και τελικά η ανάγνωσή του, αν και αργοπορημένη, ήταν απολαυστική!

Και ενώ θα περίμενε κανείς ότι μετά από ένα τέτοιο μεγάλο, σε όγκο, μυθιστόρημα θα έκανα ένα διάλειμμα με κάτι μικρότερο, δεν το έκανα γιατί τελικά η καραντίνα ήταν ο καιρός των μεγάλων αναγνωσμάτων. Παρατήρησα ότι πολλοί αναγνώστες ξεκίνησαν εξίσου απαιτητικά βιβλία, όπως το 4321 του Πολ Όστερ. Δεν έχω διαβάσει Όστερ γενικά, αλλά η θεματική του παραπάνω βιβλίου με ιντριγκάρει. Έχω ακούσει μάλιστα και τα καλύτερα λόγια για την ελληνική του μετάφραση.

Στο ίδιο κλίμα, λοιπόν, και εγώ ξεκίνησα την Ιστορία της Έλσα Μοράντε. Γιατί; Πώς να μην το κάνω όταν είναι η πρόδρομος της αγαπημένης μου Έλενα Φερράντε;! Η Ιστορία ήταν ένα εξαντλημένο μυθιστόρημα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, το οποίο δεν ήθελα να διαβάσω από τη δανειστική βιβλιοθήκη. Δεν με τρόμαζαν οι 800 σελίδες του, αλλά οι κανόνες της βιβλιοθήκης. Το φθινόπωρο όμως επανακυκλοφόρησε σε μια καλαίσθητη επετειακή έκδοση, καθώς ο εκδοτικός οίκος σκοπεύει να κυκλοφορήσει και άλλα έργα της συγγραφέως. Αυτά είναι πολύ ευχάριστα νέα για τα ελληνικά γράμματα.

Η Ιστορία της Μοράντε θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα του 20^ου αιώνα για την Ιταλία. Μπορεί να επαναλαμβάνομαι, αλλά κάποια στιγμή μαθαίνοντας ιταλικά αναρωτήθηκα πώς γνωρίζεις περισσότερο μια γλώσσα. Τελικά, ο μόνος δρόμος είναι ο Πολιτισμός, όποια μορφή και αν έχει. Είτε είναι τα ταξίδια, η ιστορία του τόπου, οι ταινίες, τα βιβλία…όλα αυτά που ενώνονται με τη γλώσσα! Έτσι μαθαίνεις και ταυτόχρονα αγαπάς μια ξένη γλώσσα. Και όχι μόνο αυτό βέβαια! Ανοίγεται μπροστά σου ένας νέος ορίζοντας!

Τέτοιες μέρες την προηγούμενη χρονιά ολοκλήρωνα το σύνολο της εργογραφίας της Elena Ferrante,που κυκλοφορεί στα ελληνικά, και ένιωθα ευγνώμων που ήρθα σε επαφή με ένα περιεχόμενο που θύμιζε πολύ την ιστορία της χώρας μας. Είναι σημαντικό μέσα από ομοιότητες και διαφορές με τους άλλους να κατανοήσουμε τόσο τη δική μας ιστορία (σε τοπικό και εθνικό επίπεδο) όσο και να διευρύνουμε τη σκέψη μας ότι δεν είμαστε μοναδικοί στην ιστορική γραμμή του χρόνου. Η αλληλεξάρτηση δεν είναι απαραίτητα ένα αρνητικό χαρακτηριστικό των λαών. Το αντίθετο. Έτσι, η Μοράντε έγραψε ένα βιβλίο όχι μόνο για να υπενθυμίσει στους συμπατριώτες της τι βίωσαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά για να μεταφέρει ένα καθολικό μήνυμα για τη γυναικεία προσωπικότητα και των χαρακτήρα των ανθρώπων σε δύσκολες στιγμές. Το 1986 κυκλοφόρησε σε ταινία με πρωταγωνίστρια την Claudia Cardinale και σε σκηνοθεσία του Luigi Comencini. Θα ήθελα πολύ να τη βρω και να τη δω, γιατί ακόμα έχω στο μυαλό μου το υπέροχο 1900 του Bernardo Bertolucci, το οποίο θεωρώ ότι έχει κάποια στοιχεία με τη γραφή της Μοράντε. Θα έλεγα ότι εντοπίζω μια κοινή ματιά.

Μέχρι στιγμής έχω διαβάσει τις 300 από τις 800 σελίδες. Η γραφή της είναι πυκνή, αλλά όχι κουραστική. Ίσα-ίσα ο λόγος της είναι εξαιρετικά δομημένος και η μετάφραση αποδίδει αριστοτεχνικά τα μηνύματα και τα πιστεύω της συγγραφέως και των ηρώων της.

Μιλώντας για ιστορία γενικότερα ήθελα εδώ και καιρό να προτείνω μέσα από τα blog-posts μου κάποιους τίτλους βιβλίων που αξίζει να αναζητήσετε. Οι προτάσεις αφορούν βιβλία της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τον αναγνώστη να βάλει μια ιεραρχία στη γνώση του και πολλές φορές και σε εξειδικευμένα ενδιαφέροντα.

Μου έκανε εντύπωση το περασμένο φθινόπωρο σε μια δημόσια συζήτηση η κ.Μπουσδούκου ανέφερε ότι η γενιά της δεν ξέρει Ιστορία. Μα τι ακριβώς εννοούσε; Δηλαδή όποιος δεν αποφασίζει να σπουδάσει Ιστορία (όπως έκανα εγώ) σημαίνει ότι δεν μπορεί να «μάθει» Ιστορία μετά τη λήξη του σχολείου; Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν κυκλοφορήσει μοναδικές εκδόσεις, οι οποίες μπορούν να καταστήσουν το κάθε έναν από εμάς γνώστη του παρελθόντος και πολλές φορές δίνοντάς του επιπλέον διεύρυνση ενδιαφερόντων και στην εκτός Ελλάδος ιστορία.

Στο παρόν άρθρο θα αναφέρω ενδεικτικούς τίτλους, τους οποίους έχω διαβάσει και μελετήσει, και θεωρώ ότι μπορεί ο καθένας, ειδικός και μη, να διαβάσει και πάνω απ’ όλα να κατανοήσει. Θα παρουσιάσω τους τίτλους με μια χρονολογική σειρά που θα βοηθήσει την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας.

• «Η ιστορία των νέων Ελλήνων. Από το 1400 έως το 1820»-Πέτρος Πιζάνιας: ένα εξαιρετικό πόνημα, το οποίο όπως καταλαβαίνουμε από τον τίτλο καλύπτει μια μεγάλη περίοδο η οποία αφορά την προ-επαναστατική Ελλάδα. Καλύπτει όλες τις θεματικές που μπορεί να μας ενδιαφέρουν με προσιτό λόγο και πολλές βιβλιογραφικές παραπομπές για πιο εξειδικευμένα θέματα.
• «Από το γένος στο έθνος. Η θεμελίωση του ελληνικού κράτους 1821-1862»- Στέφανος Π.Παπαγεωργίου: μια ενδελεχής μελέτη που καλύπτει τα κρίσιμα χρόνια της δημιουργίας του ελληνικού έθνους.
• «Η Ελλάδα στον 19ο και 20ό αιώνα. Εισαγωγή στην ελληνική κοινωνία»-συλλογικό: ίσως ένας από τους πιο πυκνογραμμένους, αλλά ταυτόχρονα πλούσιους σε περιεχόμενο τόμους για την Νεώτερη Ελληνική Ιστορία. Μια πολύ καλή επιλογή για όποιον επιθυμεί μια συνολική ματιά των γεγονότων.
• «Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας. Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους 18ος-21ος αιώνας»- Κώστας Κωστής: αυτό το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2013. Η έκδοση που παρουσιάζω εδώ συμπληρώνεται με ένα κεφάλαιο που αφορά την οικονομική κρίση της χώρας μας. Ο ιστορικός καταφέρνει να μεταφέρει στον αναγνώστη όλα τα κρίσιμα γεγονότα της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας με ενδιαφέρον κριτικό λόγο και σκέψη. Να τονιστεί ότι προτείνει παράλληλα και πιο εξειδικευμένους βιβλιογραφικούς τίτλους για ανάλογες θεματικές.
• «Ο ελληνικός 20ός αιώνας» –Αντώνης Λιάκος: σχετικά νέα κυκλοφορία την οποία διαβάζω και εγώ αυτή την περίοδο. Έχω φτάσει στο κεφάλαιο που αφορά τη Μεταπολίτευση, ωστόσο όσον αφορά όλο το υπόλοιπο μέρος δηλώνω εντυπωσιασμένη! Η ευρυμάθεια του ιστορικού, ο πλούτος των βιβλιογραφικών πηγών και μελετών που χρησιμοποιεί, δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο ότι αυτό το έργο δεν έχει σκοπό να επαναλάβει όσα αναφέρουν άλλα παρόμοια βιβλία. Αυτό που επιδιώκει είναι να παρουσιάσει νέες ματιές και προβληματισμούς πάνω σε έναν σκληρό αιώνα.

Όλες οι παραπάνω μελέτες έχουν να προσφέρουν και κάτι στον αναγνώστη που θα επιλέξει να τις αναζητήσει. Η γνώση του ελληνικού παρελθόντος (και όχι μόνο) κρίνει τον πολίτη και τη δύναμή του μέσα στο δημοκρατικό μας πολίτευμα. Η κριτική ματιά και σκέψη είναι απαραίτητα στοιχεία για μια προσωπικότητα. Σε επόμενα Ξεφυλλίσματα θα προσπαθήσω να ιεραρχήσω ανάλογες κυκλοφορίες για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία.

                         

Σε τηλεοπτικό και κινηματογραφικό επίπεδο είδα λίγα πράγματα, αλλά πολύ καλά.

Αρχικά η μίνι σειρά Unorthodox ήταν ένα συγκλονιστικό 5ωρο το οποίο μας καθήλωσε οικογενειακώς. Το είδα προτού γίνει ντόρος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γιατί με ενδιέφερε λόγω θεματικής. Να αναφέρω ότι το αυτοβιογραφικό βιβλίο θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδ.Παπαδόπουλος. Στη συνέχεια ολοκλήρωσα την υπέροχη σειρά που βασίζεται στο βιβλίο του Philip Roth, The Plot against America, και ανυπομονώ να ξεκινήσω το βιβλίο, το οποίο απ’ ό,τι έχω ακούσει θεωρείται από τα καλύτερά του. Η γραφή του Roth είναι ιδιαίτερη, αλλά αν σε κερδίσει δεν θα τον εγκαταλείψεις εύκολα.

Είδα δύο ταινίες τις οποίες απόλαυσα. Αρχικά το «αδικοχαμένο» Harriet και εννοώ χαμένο από τους ελληνικούς κινηματογράφους και στήλες, καθώς θεωρώ ότι ήταν η μόνη ταινία στα φετινά Όσκαρ που έπρεπε τελικά να τα σαρώσει! Μια ακόμα ταινία για τη διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κοινότητα των έγχρωμων αμερικάνων, μια άτυπη βιογραφία μιας ξεχωριστής γυναίκας που πάλεψε όσο τίποτα για την ελευθερία τόσο των δικών της ανθρώπων, όσο και για την ίδια την αξία της ελευθερίας στις ΗΠΑ (πριν γίνουν ΗΠΑ).

Στη συνέχεια απόλαυσα το τελευταίο σκηνοθετικό αριστούργημα του Γκάι Ρίτσι. Πόσο πολύ μου αρέσει η ματιά του στις αγγλο-γκανγκστερικές ταινίες του; Για το The Gentlemen διάβασα τα χειρότερα από την ελληνική κινηματογραφική κριτική, εγώ όμως το λάτρεψα. Γέλασα πολύ, θαύμασα τις μικρές λεπτομέρειες που αναδεικνύει λ.χ τα ρούχα των ηρώων, ενθουσιάστηκα με την ευρηματικότητα του σε σεναριακό επίπεδο, το υπέροχο κάστ που ανταποκρίθηκε άψογα στις αρχές του Ρίτσι και πολλά άλλα που μόνο ένας πιστός ακόλουθος του ξέρει να εκτιμά εν τέλει!

       

Αυτή την περίοδο είδα πολύ θέατρο είτε το πιστεύετε είτε όχι! Και νομίζω ότι πολλοί συμπολίτες μας άδραξαν την ευκαιρία και παρακολούθησαν παραστάσεις που επιθυμούσαν καιρό να δούνε, αλλά δεν μπορούσαν να το κάνουν για πολλούς λόγους. Οι ελληνικές παραγωγές προηγούμενων ετών ήταν προσβάσιμες καθημερινά είτε μέσα από το YouTube είτε μέσω άλλων πλατφορμών. Ξαναείδα, λοιπόν, τη Μεγάλη Χίμαιρα όλο χαρά και στη συνέχεια προσπάθησα να δω και δυστυχώς δεν με ενθουσίασαν τις 3 Αδερφές (Θέατρο Πορεία) και τον Μακβέθ του Εθνικού (παραγωγή 2020). Το κανάλι του Θεάτρου του Νέου Κόσμου έχει ορισμένα αριστουργήματα που αξίζουν ακόμα την προσοχή σας (βλ. δύο από τα αγαπημένα μου έργα του Γιάννη Καλαβριανού).

Η χαρά μου ήταν ακόμα μεγαλύτερη, βέβαια, καθώς είδα ξενόγλωσσο θέατρο που ήθελα να κάνω εδώ και χρόνια. Και όχι ένα τυχαίο ξενόγλωσσο, αλλά το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας και το Globe του Σαίξπηρ. Απόλαυσα την Jane Eyre, τον Άμλετ και τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα.Άξιζαν κάθε λεπτό!Η βιντεοσκόπηση ήταν εξαιρετική, καθώς αναδεικνύονταν οι σκηνοθετικές οδηγίες, αλλά και τα πρόσωπα των ηθοποιών-ηρώων.

Ένα ακόμα Ξεφυλλίσματα φτάνει στο τέλος του και σας ευχαριστώ θερμά που είστε εδώ!

Εύχομαι τα καλύτερα για όλους μας τώρα στην μετά-καραντίνα εποχή!

Συντονιστείτε για περισσότερες προτάσεις Πολιτισμού στο fun page του blog!

Υ.Γ Εσείς έχετε ανακαλύψει την μαγεία του Pinterest;